PCOS – wszystko co musisz wiedzieć o diagnostyce i objawach
Zaburzenia miesiączkowania dotyczą coraz większej liczby kobiet – od miesiączek bolesnych, po nieregularne lub nawet ich brak. Najczęstszą przyczyną związanej z tym niepłodności jest PCOS, czyli zespół policystycznych jajników. PCOS jest zaburzeniem endokrynologicznym, a więc związanym z nieprawidłową pracą układu hormonalnego i dotyczy ok. 6-13% kobiet w wieku rozrodczym. Odpowiednie żywienie u kobiet z PCOS poprawia efektywność leczenia, a w przypadku współwystępującej nadwagi, uregulowanie masy ciała często wystarcza w przywróceniu prawidłowego cyklu menstruacyjnego i ułatwia zajście w ciążę, zmniejsza insulinooporność i co niezmiernie ważne – poprawia samopoczucie.
Jak zdiagnozować PCOS?
PCOS u dorosłych kobiet można rozpoznać, jeśli zostaną spełnione przynajmniej 2 z 3 poniższych kryteriów:
- zaburzenia miesiączkowania – rzadkie owulacje lub ich brak
- nadmiar androgenów, objawiający się klinicznie lub laboratoryjnie
- w badaniach laboratoryjnych: podwyższony poziom wolnego testosteronu, w niektórych przypadkach także androstendionu oraz DHEAS
- kliniczny: trądzik, łysienie, nadmierne owłosienie ciała
- charakterystyczny obraz jajników:
- zwiększona objętość jajników
- liczne pęcherzyki na jajnikach
Odpowiednia modyfikacja diety i aktywność fizyczna są pierwszym i podstawowym działaniem terapeutycznym po zdiagnozowaniu PCOS.
Jakie są objawy PCOS?
- zaburzenia miesiączkowania – przede wszystkim brak lub rzadkie miesiączki
- hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie ciała w miejscach typowych dla mężczyzn
- przedwczesne dojrzewanie w wieku dziecięcym
- uporczywy trądzik
- znaczny nadmiar hormonu LH w stosunku do FSH – wg różnych źródeł, w stosunku przekraczającym 2:1 lub 3:1
- otyłość brzuszna
- insulinooporność, zaburzenia tolerancji glukozy i hiperinsulinizm
- problemy z zajściem w ciążę
- łysienie typu męskiego, tzw. zakola
- zaburzenia metaboliczne
PCOS bardzo często współwystępuje z insulinoopornością i niedoczynnością tarczycy. Dodatkowo w przybliżeniu połowa kobiet z PCOS boryka się z nadmierną masą ciała, która rozwija się na podłożu zaburzeń hormonalnych, a przede wszystkim zaburzonej gospodarki insulinowej. U kobiet z PCOS obserwuje się też problemy z kontrolą łaknienia i nieprawidłowym wytwarzaniem hormonów głodu i sytości, m.in. leptyny i greliny. Niestety nierzadko PCOS wiąże się z zaburzeniami lipidowymi – podwyższonym cholesterolem i trójglicerydami, a za tym idzie zwiększone ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego i cukrzycy. Zmiana stylu życia może to ryzyko zminimalizować.
Rozpoznanie PCOS nie otwiera nikomu bramy do tego, by dodatkowe kilogramy systematycznie pojawiały się na wadze. Możemy być bardziej predysponowani i podatni na przybieranie w boczkach, jednak nie musimy na to pozwolić. A jeśli już się stało – czas powiedzieć stop i zrozumieć, że wszystko leży w Twoich rękach. Żywienie ma ogromne znaczenie w przebiegu i nasilaniu się objawów PCOS. W przypadku współwystępującej nadwagi, uregulowanie masy ciała często wystarcza w przywróceniu prawidłowego cyklu menstruacyjnego, zmniejsza insulinooporność i co niezmiernie ważne – poprawia samopoczucie.
Odpowiedni sposób żywienia i aktywność fizyczna to pierwszy, ale podstawowy krok w leczeniu PCOS. Dieta jest niezmiernie ważnym elementem terapii, gdyż nadmiar tkanki tłuszczowej wisceralnej, czyli brzusznej, nasila objawy PCOS oraz insulinooporność.
- Ten artykuł napisałam dla Fundacji Insulinooporność, także tekst oryginalny znajduje się na blogu fundacji.
